„Z dniem 28 listopada 1918 roku rozkazuję utworzyć marynarkę polską, mianując jednocześnie pułkownika marynarki Bogumiła Nowotnego szefem Sekcji Marynarki przy Ministerstwie Spraw Wojskowych.”
Rozkaz tej treści, podpisany przez naczelnika państwa Józefa Piłsudskiego, uznawany jest za akt założycielski polskiej Marynarki Wojennej.
28 listopada 1627 roku doszło do zwycięskiej Bitwy pod Oliwą, w której polska flota, pod dowództwem admirała Arendta Dickmanna, pokonała szwedzką eskadrę blokującą Gdańsk.
Z okazji 104. rocznicy utworzenia Marynarki Wojennej został wydany rozkaz rektora - komendanta Akademii Marynarki Wojennej:
Panie i Panowie Oficerowie, Podoficerowie, Pracownicy Wojska, Studenci, Drodzy Podchorążowie,
„Z dniem 28 listopada 1918 roku rozkazuję utworzyć marynarkę polską, mianując jednocześnie pułkownika marynarki Bogumiła Nowotnego, szefem Sekcji Marynarki Wojennej przy Ministerstwie Spraw Wojskowych” – tym dekretem 104 lat temu marszałek Józef Piłsudski rozkazał utworzyć Marynarkę Polską. Chociaż nasz kraj jeszcze przez prawie półtora roku nie miał dostępu do morza i nie posiadał morskiej floty wojennej, marynarze czynnie uczestniczyli w obronie kształtujących się granic państwa. Jednostki Marynarki Wojennej rozlokowane były w Modlinie i Pińsku, a od 1920 roku także w Pucku. Pierwszym dużym sprawdzianem był udział marynarzy w wojnie polsko-bolszewickiej w latach 1919-1920. W lutym 1920 roku, na teren Pomorza wkroczył wraz z wojskiem polskim, dowódca Frontu Pomorskiego, generał Józef Haller. Na mocy postanowień traktatu wersalskiego objął On w posiadanie część Pomorza ze 140 kilometrowym pasem wybrzeża, a 10 lutego 1920 roku w Pucku dokonał aktu zaślubin Polski z morzem. W latach dwudziestych, wraz z rozwojem Gdyni, sukcesywnie rozbudowywano infrastrukturę portową pod bazę Marynarki Wojennej, stopniowo przenosząc elementy portu z Pucka do Gdyni.Doskonalenie działalności Polskiej Marynarki Wojennej, rozwój floty wojennej i oddzielenie spraw marynarki handlowej od wojennej wymagało systematycznego dopływu dobrze wykształconej młodej kadry oficerskiej. Aby rozwiązać ten problem podjęto decyzję o przekształceniu Tymczasowych Kursów Instruktorskich dla Oficerów Marynarki Wojennej w uczelnię morską kształcącą kadry dla polskiej marynarki wojennej. 1 października 1922 r. na mocy rozkazu ministra Spraw Wojskowych rozpoczęto tworzenie Oficerskiej Szkoły Marynarki Wojennej w Toruniu, która z upływem prawie stu lat zmieniała swoją nazwę i lokalizację, aby docelowo stać się Akademią Marynarki Wojennej im. Bohaterów Westerplatte w Gdyni.
Okres II Rzeczpospolitej to dążenie do szybkiego rozwoju Polskiej Marynarki Wojennej. Początkowo w skład sił morskich weszły okręty otrzymane w ramach podziału flot pokonanych państw, a pierwszym polskim okrętem wojennym był ORP „Pomorzanin” – jednostka zakupiona przez prywatną osobę – Józefa Unruga. Ważnym okresem dla Polskiej Marynarki Wojennej były lata 1930 – 1939, kiedy zaczęto mówić o posiadaniu przez Polskę silnej floty przeznaczonej jak i do obrony własnego wybrzeża, tak i do operowania na innych akwenach morskich. W tych latach do służby pod biało-czerwoną banderą weszło kilkanaście nowoczesnych okrętów, zbudowanych przede wszystkim w stoczniach zachodnich. W okresie międzywojennym utworzone zostało lotnictwo Marynarki Wojennej. Samoloty Morskiego Dywizjonu Lotniczego stacjonowały w Pucku. Rozwój floty przerwała II Wojna Światowa, podczas której Marynarka Wojenna prowadząc działania na morzach i oceanach zasłużyła się dla Ojczyzny, zapisując pełną chwały kartę naszej historii. Podczas działań wojennych polskie okręty walczyły nieprzerwanie od pierwszego do ostatniego dnia wojny, wnosząc znaczny wkład w ostateczne zwycięstwo. Były jedynym niepodległym terytorium Polski i stanowiły o ciągłości istnienia państwa i jego oręża na morzu.
Po wojnie Marynarka Wojenna, chociaż w znacznym stopniu oparta o sprzęt i wyposażenie produkcji radzieckiej, rozbudowywała flotę w oparciu o krajowy przemysł stoczniowy. W latach 90-tych zintensyfikowała współdziałanie z flotami państw Sojuszu Północnoatlantyckiego. Pierwszym sprawdzianem polskich sił morskich był udział dwóch okrętów w operacji „Pustynna Burza”. Okręt szpitalno-ewakuacyjny ORP „Wodnik” i okręt ratowniczy ORP „Piast” jako pierwsze polskie okręty w powojennej historii Polski uczestniczyły w działaniach z państwami NATO. Od marca 1999 roku, kiedy Polska weszła w skład Sojuszu Północnoatlantyckiego, polskie okręty na stałe wpisały się w manewry w ramach Paktu. Przez ponad dwie dekady obecności w NATO, Marynarka Wojenna brała udział w kilkuset ćwiczeniach międzynarodowych na akwenach Morza Bałtyckiego, na Morzu Północnym, na Oceanie Atlantyckim, Morzu Śródziemnym oraz Morzu Czarnym.
Marynarka Wojenna nie tylko uczestniczyła w ćwiczeniach, ale również je organizowała. To z baz morskich w Gdyni oraz Świnoujściu jednostki kilkudziesięciu bander świata rozpoczynały swoje operacje morskie w ramach ćwiczeń międzynarodowych. Polscy marynarze uczestniczyli także w ćwiczeniach sztabów i grupach roboczych NATO oraz służą w dowództwach Sojuszu.
Za szczególne osiągnięcia w wykonywaniu zadań służbowych, wyjątkowe zaangażowanie oraz służbę i pracę zdecydowanie wykraczającą ponad zakres obowiązków rektor-komendant wyróznił kadrę i pracowników wojska AMW.
kontradmirał prof. dr hab. Tomasz SZUBRYCHT
Fot. Marian Kluczyński
